MARTI JONATHAN LIVINGSTON

                           

"Bin yıldır yaptığımız tek şey balık peşinde koşmak. Artık yaşamak için bir nedenimiz olmalı; öğrenmek, keşfetmek, özgür olmak gibi."

   Tavsiye üzerine okumaya karar verdiğimde bu kitabın kişisel gelişim kitabı olduğunu düşünmüştüm fakat sonuna geldiğimde başka konulara da değindiğini fark ettim. Dört bölümden oluşan Martı Jonathan Livingston, her bölümde birbiriyle bağlantılı olsa da farklı bakış açıları içeriyor. Olaylar ilerledikçe hikayenin verdiği mesaj da değişiyor.

   Öncelikle martı Jonathan'ın hikayesini öğreniyoruz. Hayatlarını balık avlayarak ve balıkçıların attıkları ekmeklerin peşinde koşarak geçiren bir martı sürüsüyle yaşayan Jonathan diğer martıların aksine hayatta sadece bayat ekmek peşinde koşup güneş batınca sahilde beklemekten fazlası olduğuna inanır. Balık avlamayı öğrenmek yerine daha hızlı uçmayı öğrenmeye çalışır ve bütün zamanını pratik yaparak geçirir. Bu yeteneğini diğerleriyle paylaşmak için sabırsızlanırken bir süre sonra hızını arttırıp havada taklalar atmaya başlaması diğer martılar tarafından uyumsuzluk olarak görülüp sürüden kovulmasına neden olur. Diğer martıların bu tepkisine akıl erdiremese de Jonathan kayalıklarda tek başına yaşamaya ve her gün uçuş pratikleri yapmaya devam eder. Yine bir gün pratik yaparken başka bir boyuta geçiş yapmasıyla kendini onun gibi uçuş yöntemleriyle ilgilenen martıların arasında bulur. Oradaki martıların en yaşlısı ve en bilgesi olan Chiang, Jonathan'a akıl hocalığı yapmaya başlar. Jonathan, bir süre orada yaşayıp Chiang'ın yardımlarıyla birlikte uçuş konusunda uzmanlaştıktan sonra kendi dünyasına geri döner. Sonrasında kendisinin de öğrencileri olmaya başlar. Onun gibi uçmaya meraklı olan ve bu konuda daha çok şey öğrenmek isteyen martılar Jonathan'dan yardım isterler ve onun bilgeliğinden yararlanırlar. Böylece Jonathan en başından beri istediği şeyi başarmış olur. Kusursuz bir şekilde uçmayı öğrenip bunu diğer martılara da öğretmeye başlar. 

    Öğrencileriyle geçirdiği günlerden, uzun derslerden sonra Jonathan'ın bu dünyadan sonsuza kadar ayrılma vakti gelir. O gün geldiğinde yanında ilk öğrencisi olan Fletcher bulunur. Jonathan'ın gidisinden sonra en yetenekli ve gözde öğrencisi olan Fletcher onun yerini alır. Artık diğer martıların gözünde en yetenekli ve saygıdeğer martı Fletcher'dır. Jonathan'ın ardından uçmanın güzelliğini öğrenmeye heves eden martıların sayısı gün geçtikçe artar. Fakat maalesef bu durum uzun sürmez. Diğer martılar zamanla Jonathan'ı tanrılaştırmaya başlarlar. Ona hayatı boyunca en yakın olan Fletcher'a anlamsız sorular sormaya ve gereksiz ayrıntılara takılmaya başlarlar. Böylece zamanlarını Jonathan'ın öğütlerinden çok onunla ilgili kişisel detaylara odaklanarak geçirirler. Yani Jonathan'ın korktuğu şey gerçekleşmiş olur. 

                              

   İlk iki bölümde martı Jonathan ve onun içinde bulunduğu sürü üzerinden toplum eleştirisi yapması çok hoşuma gitti. Herkesten farklı ilgi alanları ya da yetenekleri olan kişiler maalesef toplumdan dışlanmaya mahkum kalıyor. Bunun başlıca nedeni ise insanların anlamadığı şeylerden korkması. Onları anlamaya çalışmak yerine konfor alanlarına zarar geleceği düşüncesi ile olabildiğince uzaklaştırmaya çalışıyorlar. Bu da toplumların birçok konuda gelişmesinin önüne geçiyor.

   Son iki bölümde ise yine Jonathan ve diğer martılar üzerinden metaforik olarak dini konulara değindiğini söyleyebiliriz. İnsanlar da hayatlarındaki idollerini o kadar takıntı haline getiriyorlar ki maalesef öğütlerini kulak ardı etmeye başlıyorlar. Tanrılaştırdıkları kişilerin tavsiyelerini dinlemek yerine kendilerini o kişiye benzetmeye ve yeni tanrı olmaya çalışıyorlar. Bu kitap da bu durumu eleştirerek bizim için neyin önemli olduğunu unutmamamız gerektiğini ve kendi yolumuzda ilerlerken negatif yorumlardan etkilenmeden çevremizde bizimle aynı düşünce yapısında olan insanları bulundurmamızın en doğru hareket olacağını hatırlatıyor.